CNN: Γιατί οι ΗΠΑ μπορεί να εμπλακούν στον πόλεμο στο Ιράν - Κανείς δεν εξηγεί τι θα συμβεί μετά

Ένα γνώριμο σκηνικό φαίνεται πως επαναλαμβάνεται. Ένας πρόεδρος οδηγείται - από τις εξελίξεις, τον φόβο της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής και την ανάγκη να υποστηρίξει τα ίδια του τα λόγια - προς μια αιφνιδιαστική εμπλοκή σε μια σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, χωρίς εγγυημένη διέξοδο.

Οι προσδοκίες, όπως γράφει ο Στίβεν Κόλινσον του CNN σε ανάλυσή του, εντείνονται στην Ουάσιγκτον ότι ο Ντόναλντ Τραμπ σύντομα θα ανταποκριθεί στις εκκλήσεις του Ισραήλ για ένα καθοριστικό πλήγμα στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, χρησιμοποιώντας διατρητικές βόμβες που μόνο οι ΗΠΑ διαθέτουν.

Η ρητορική του προέδρου πήρε απότομη στροφή μετά την προφανή επιτυχία της πρώτης ισραηλινής επίθεσης, η οποία εξόντωσε κορυφαίους στρατιωτικούς και πυρηνικούς επιστήμονες και αποδυνάμωσε σοβαρά την ικανότητα του Ιράν να αμυνθεί.

Το CNN μετέδωσε την Τρίτη ότι ο Τραμπ φαίνεται να προσανατολίζεται υπέρ της χρήσης αμερικανικών στρατιωτικών μέσων για να πληγούν πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Ιράν, απομακρυνόμενος από την προηγούμενη — ανεπιτυχή — προσπάθειά του να επιλύσει το ζήτημα μέσω διαπραγματεύσεων.

Επικίνδυνο παιχνίδι ή διπλωματική μπλόφα;

Όπως πάντα με τον Τραμπ, τίθεται το ερώτημα αν πρόκειται για ειλικρινή πρόθεση ή για επιθετική μπλόφα. Ίσως προσπαθεί να εκβιάσει το Ιράν ώστε να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να δεχτεί την «άνευ όρων παράδοση» που ζήτησε μέσω κοινωνικών δικτύων.

Αυτό, όμως, μοιάζει με ουτοπία.

«Όσο ο πρόεδρος Τραμπ προσπαθεί να κεφαλαιοποιήσει την ισραηλινή επίθεση κατά του Ιράν, με στόχο την παράδοση της ιρανικής ηγεσίας, απλά δεν πρόκειται να πετύχει», δήλωσε ο Ali Vaez, διευθυντής του Iran Project στο International Crisis Group, στην εκπομπή Connect the World του CNN International. «Αυτό που βλέπουν στο τέλος αυτής της επικίνδυνης κατηφόρας είναι η πλήρης υποταγή και η κατάρρευση του καθεστώτος».

Και αφού η προληπτική επίθεση του Ισραήλ φαίνεται να στοχεύει εν μέρει στην αποτροπή της αμερικανικής διπλωματίας, ποιος μπορεί να εγγυηθεί ότι ένας πρόεδρος που αγνοείται από τον Βλαντίμιρ Πούτιν και τον Σι Τζινπίνγκ μπορεί να σταματήσει τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου;

Ένα στοίχημα που ακυρώνει τις ίδιες του τις αρχές

Ο Τραμπ ίσως βρίσκεται στα πρόθυρα να διαπράξει ένα τεράστιο στοίχημα που αναιρεί τις δικές του πολιτικές αρχές.

Η περιφρόνησή του για τους Αμερικανούς προέδρους που επιδίωξαν αλλαγή καθεστώτων ήταν καθοριστική για την κάθοδό του στην πολιτική το 2015. Αν επιτεθεί στο Ιράν, θα αγνοήσει μια μεγάλη μερίδα του κινήματος MAGA. Ο «America First» πρόεδρος θα γινόταν ο είδος παρεμβατιστή που ο ίδιος καταδίκαζε.

Ωστόσο, υπάρχει ένα παραθυράκι στον απομονωτισμό του Τραμπ: έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν θα επιτρέψει ποτέ στο Ιράν — με την εχθρότητα του προς τις ΗΠΑ και την απειλή εξάλειψης του Ισραήλ — να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.

Ένα ιστορικό αποτυχημένων επεμβάσεων

Ο Τραμπ εξετάζει τη χρήση των βομβών GBU-57 των 13.600 κιλών, γνωστών ως “Massive Ordnance Penetrator”, για την καταστροφή του υπόγειου εργοστασίου εμπλουτισμού καυσίμου Fordow στο Ιράν, το οποίο βρίσκεται βαθιά μέσα σε βουνό.

Αλλά κάτι σημαντικό απουσιάζει: οποιαδήποτε δημόσια συζήτηση από Αμερικανούς αξιωματούχους για το τι μπορεί να συμβεί μετά.

Πρόκειται για εντυπωσιακή παράλειψη, δεδομένων των αμερικανικών εμπειριών του 21ου αιώνα — όταν ξεκινούσε πολέμους και περνούσε δεκαετίες προσπαθώντας να τους τελειώσει.

«Όποιος ενθαρρύνει τις ΗΠΑ να εμπλακούν σε πόλεμο με το Ιράν, έχει ξεχάσει πολύ γρήγορα τις καταστροφές του πολέμου στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν», δήλωσε στο CNN ο γερουσιαστής Κρις Μέρφι. Θύμισε πως αυτοί οι πόλεμοι «κατέληξαν σε τέλμα, κόστισαν τη ζωή σε χιλιάδες Αμερικανούς και δημιούργησαν νέες εξεγέρσεις ενάντια στα αμερικανικά συμφέροντα και τους συμμάχους μας».

Οι ΗΠΑ εισέβαλαν στο Ιράκ το 2003, ανέτρεψαν τον Σαντάμ Χουσεΐν, αλλά προκάλεσαν την κατάρρευση του κράτους και την έναρξη ενός σφοδρού ανταρτοπόλεμου. Η σταθερότητα επέστρεψε μόνο πρόσφατα, πάνω από 20 χρόνια μετά.

Στο Αφγανιστάν, η εισβολή μετά την 11η Σεπτεμβρίου εκδίωξε τους Ταλιμπάν, αλλά οι αποτυχημένες προσπάθειες οικοδόμησης κράτους κατέληξαν στην ταπεινωτική αποχώρηση των ΗΠΑ το 2021 και στην κατάρρευση της εξωτερικής πολιτικής αξιοπιστίας του Τζο Μπάιντεν.

Ο Μπαράκ Ομπάμα είχε το δικό του φιάσκο στη Λιβύη. Με ευρωπαϊκή πίεση, συμφώνησε το 2011 να ανατραπεί ο Μουαμάρ Καντάφι για «ανθρωπιστικούς λόγους». Η Χίλαρι Κλίντον τότε δήλωσε περιχαρής: «Ήρθαμε, είδαμε, πέθανε». Σήμερα, η Λιβύη παραμένει επικίνδυνη και φτωχή.

Η στιγμή που άλλαξε το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα ήταν όταν, το 2016, επέκρινε ανοιχτά τον Τζεμπ Μπους για τον πόλεμο στο Ιράκ: «Ο πόλεμος στο Ιράκ ήταν ένα τεράστιο λάθος», είπε.

Το υπενθύμισε πρόσφατα σε μεγάλη ομιλία στη Σαουδική Αραβία:
«Οι υποτιθέμενοι οικοδόμοι εθνών κατέστρεψαν περισσότερες χώρες απ’ όσες έκτισαν. Οι παρεμβατιστές δεν καταλάβαιναν καν τις κοινωνίες στις οποίες επενέβαιναν», δήλωσε. «Σου έλεγαν τι να κάνεις, αλλά δεν ήξεραν ούτε οι ίδιοι».

Μήπως τώρα γίνεται ο ίδιος παράδειγμα του εαυτού του;

Πώς θα μπορούσε να αντιδράσει το Ιράν

Το Ιράν δεν είναι ούτε η Λιβύη, ούτε το Ιράκ, ούτε το Αφγανιστάν. Η ιστορία δεν είναι υποχρεωτικό να επαναληφθεί. Ίσως οι πολεμοχαρείς έχουν δίκιο αυτή τη φορά και ένα καταστροφικό αλλά περιορισμένο χτύπημα μπορεί να εξαφανίσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Όμως το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αντιδράσει — αν μη τι άλλο για λόγους εσωτερικής νομιμοποίησης. Ανάλογα με τη στρατιωτική του ισχύ μετά τις επιθέσεις του Ισραήλ, μπορεί να πλήξει αμερικανικές βάσεις και προσωπικό στην περιοχή. Τότε ο Τραμπ θα κληθεί να απαντήσει, σε έναν φαύλο κύκλο κλιμάκωσης χωρίς σαφές τέλος.

Το Ιράν θα μπορούσε να κλείσει το Στενό του Ορμούζ, προκαλώντας παγκόσμια ενεργειακή κρίση ή να χτυπήσει πετρελαϊκές εγκαταστάσεις αντιπάλων του όπως η Σαουδική Αραβία. Μόνο οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να ηγηθούν μιας τέτοιας απάντησης — και θα βυθίζονταν ακόμη περισσότερο σε έναν περιφερειακό πόλεμο.

Ή μπορεί να εξαπολύσει μαζικές κυβερνοεπιθέσεις και να μεταφέρει τον πόλεμο στο αμερικανικό έδαφος.

Τι γίνεται αν καταρρεύσει το καθεστώς

Ελάχιστοι Αμερικανοί θα θρηνούσαν το ιρανικό καθεστώς αν τελικά καταρρεύσει. Όμως η κατάρρευση μιας χώρας 90 εκατομμυρίων με έντονες εθνοτικές και θρησκευτικές διαιρέσεις (Πέρσες, Αζέροι, Κούρδοι, Μπαλούχοι, Τουρκμένιοι, Άραβες) θα μπορούσε να προκαλέσει χάος.

Ένα αποτυχημένο κράτος θα στείλει εκατομμύρια πρόσφυγες προς τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη, ενισχύοντας την πολιτική αστάθεια και τον εξτρεμισμό. Μπορεί να ξεσπάσουν εμφύλιοι πόλεμοι ή να επικρατήσει στρατιωτικό ή φανατικό ισλαμιστικό καθεστώς. Το παράδειγμα της Συρίας, του Ιράκ, του Αφγανιστάν και της Λιβύης είναι χαρακτηριστικό.

Επιπλέον, πώς θα εξασφαλιστούν τα αποθέματα πυρηνικών υλικών ώστε να μην πέσουν στα χέρια τρομοκρατών ή εχθρικών κρατών;

Για το Ισραήλ, όμως, όλα αυτά ίσως είναι αδιάφορα. Ο Νετανιάχου υποστηρίζει πως μια πυρηνική βόμβα στο Ιράν θα σήμαινε την εξάλειψη του Ισραήλ και του εβραϊκού λαού.

Οι παράγοντες που ωθούν τον Τραμπ προς την επίθεση

Γιατί όμως ο Τραμπ φαίνεται να εγκαταλείπει τις επιφυλάξεις του για έναν νέο πόλεμο;

Αν δώσει το «πράσινο φως» για επίθεση, θα βρίσκεται στο σημείο που θα έφτανε κάθε πρόεδρος. Όλοι οι προηγούμενοι προειδοποίησαν πως δεν θα επιτρέψουν στο Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά — αν και ο Τραμπ ίσως κατηγορηθεί ότι απέτυχε να το αποτρέψει διπλωματικά.

Δεν είναι τυχαίο πως η σκέψη του άλλαξε μετά την φαινομενική επιτυχία των ισραηλινών επιθέσεων. Την Τρίτη αποκάλυψε πως «έχουμε πλήρη και απόλυτο έλεγχο του εναέριου χώρου πάνω από το Ιράν». Ένα περιβάλλον χαμηλού ρίσκου μπορεί να τον δελεάζει, καθώς λατρεύει τον στρατηγό Πάτον. Μπορεί να ελπίζει σε μια γρήγορη εξωτερική επιτυχία για να αντισταθμίσει την αποτυχία του να γίνει ειρηνοποιός.

Και φυσικά, θα ήθελε να δηλώσει περήφανα πως εκείνος, και όχι ο Μπους, ο Ομπάμα ή ο Μπάιντεν, εξάλειψε την πυρηνική απειλή του Ιράν.Όμως, είναι ένας προβληματικός ηγέτης εν καιρώ πολέμου. Δεν έχει προετοιμάσει τη χώρα για νέο πόλεμο και κυβερνά διχαστικά. Του λείπει η διακομματική στήριξη που χρειάζεται κάθε πρόεδρος εν μέσω σύγκρουσης.

Ξαφνικά, ένας άνθρωπος που καμάρωνε πως δεν ξεκίνησε ποτέ νέους πολέμους, βρίσκεται σε γνώριμο μονοπάτι:

Ένας πρόεδρος που εξετάζει να στείλει Αμερικανούς σε νέο πόλεμο στη Μέση Ανατολή, βασισμένος — ίσως — σε αμφίβολες πληροφορίες για όπλα μαζικής καταστροφής. Οι νεκροί του Ιράκ και του Αφγανιστάν αναπαύονται στο Τμήμα 60 του Εθνικού Κοιμητηρίου του Άρλινγκτον. Το ελάχιστο που τους οφείλουμε, αν πέσουν οι πρώτες βόμβες στο Ιράν, είναι μια εξήγηση για το τι θα ακολουθήσει.

Πηγή: CNN